Oprócz gett w każdym powiecie niemcy utworzyli obóz karny, który był przeznaczony dla osób odmawiających wykonywania obowiązku pracy, handlarzy żywnością, rolników nie oddających wyznaczonych kontyngentów. Dla powiatu garwolińskiego obóz karny został utworzony w grudniu 1942 r. w Garwolinie, a zlikwidowany 23 lipca 1944 r. W obozie tym przebywało przeciętnie 50 osób, lecz liczba ta wzrastała do 350 podczas akcji zbierania kontyngentów. Szacuje się, że przez obóz przeszło około 4000 osób, głównie chłopów niewywiązujących się z obowiązkowych dostaw płodów rolnych dla okupanta.
Drugą informację jaką napotykamy w źródłach o obozie w Garwolinie jest ta, że został on utworzony dla Żydów zarządzeniem starosty 30 lipca 1941 r. Z informacji dowiadujemy się że przeciętnie mieściło się w nim od 50 do 70 osób, mieszczących się w dwóch izbach o powierzchni 4 x 5m. Pracowali oni po 8 godzin przy odgruzowywaniu miasta. Każdy z robotników otrzymywał dziennie 0,5 kg. chleba. 1 litr zupy i 2 litry kawy. Warunki sanitarne były złe, co wpływało na szerzenie się chorób.
Myślimy że rozchodzi się o ten sam obóz, który zlokalizowany był pomiędzy ulicami: Kościuszki, Senatorską i Nadwodną. Załączoną fotografię wykonano z wewnątrz obozu w kierunku ul. Nadwodnej i Przechodniej. Z lewej strony widoczny jest budynek Kałasków przy ul. Przechodniej.
Źródło:
- Zeszyty Historyczne Ziemi Garwolińskiej nr 17, Garwolin 2011. “Nazistowski obóz pracy przymusowej w Wildze 1941-1944” Zbigniew Węgrzynek.
- Dzieje Mieszkańców Garwolina wyznania mojżeszowego (XIX-XX wiek), Zbigniew Gnat-Wieteska, Garwolin 2008 r.
O obozie pracy w Garwolinie już kiedyś pisaliśmy, a zdjęcie jest dostępne w naszej galerii. Ale w ubiegłym tygodniu otrzymaliśmy fotografię, która nas postawiła na nogi. Fotograf – a dokładnie Edmund Sierański – sfotografował mieszkańców powiatu garwolińskiego przebywających w obozie pracy w Garwolinie.
Przypomnijmy – obóz zlokalizowany był pomiędzy ulicami: Przechodnią (nieistniejący fragment), Senatorską i Nadwodną. Był przeznaczony dla osób odmawiających wykonywania obowiązku pracy, handlarzy żywnością, rolników nie oddających wyznaczonych kontyngentów. Na fotografii autorstwa p. Edmunda Sierańskiego z lewej strony widzimy ul. Nadwodną. W głębi kamienicę Feliksa Zalewskiego (Sternów), która istnieje do dzisiaj. Na której to kamienicy, na ścianie wschodniej jest odbity zarys domu p. Jańców, a do dzisiaj wisi tam fragment obróbki blaszanej. Z prawej strony mamy zabudowania przy ul. Senatorskiej.
Przekazał Marek Sierański
W nawiązaniu do fotografii, którą rano opublikowaliśmy. Chcieliśmy zwrócić Państwa uwagę na to, jakim niemym świadkiem historii jest kamienica p. Feliksa Zalewskiego (Sternów) przy ul. Nadwodnej. Wschodnia ściana kamienicy graniczyła z obozem pracy.
Fot. Edmund Sierański, ze zbiorów Marka Sierańskiego, fot współczesne Krzysztof Kot.
Pozostając w temacie obozu pracy w Garwolinie, zamieszczamy zdjęcie lotnicze z sierpnia 1944 r. Oznaczyliśmy na nich układ ulic i dokładną lokalizację obozu pracy. Na zielono zaznaczyliśmy kamienicę p. Zalewskich/Sternów przy ul. Nadwodnej.
