Zidentyfikowany!

Zdjęcie udostępnione nam przez naszego przyjaciela Łukasza Żaka było podpisane „Garwolin”. Lecz ciężko było nam zidentyfikować go wśród znanych nam murowanym budynkom garwolińskim. Ale nie poddaliśmy się! I udało się!

Fotografia przedstawiający zniszczony budynek ( po 8 września 1939)
Udostępniona przez Łukasza Żaka

Od początku wygląd elewacji pasował nam do garwolińskich budynków murowanych jakie istniały przed II Wojną Światową. Chociażby porównać go z kamienicą stojącą kiedyś przy ul. Staszica vis a vis Urzędu Miasta:

Fot. Narcyz Witczak-Witaczyński NAC

Zdjęcie nie dawało nam spokoju i po przejrzeniu zasobów portalu, odnaleźliśmy ten budynek z trochę innej perspektywy, a na zdjęciu widać trochę więcej otoczenia.

19.04.1940, Garwolin. Zabudowania zniszczone działaniami wojennymi. Fot. F. Krabicka, zbiory Ośrodka KARTA, udostępniła Agata Bujnowska
19.04.1940, Garwolin. Zabudowania zniszczone działaniami wojennymi. Fot. F. Krabicka, zbiory Ośrodka KARTA, udostępniła Agata Bujnowska (Zbliżenie)

Zdjęć p. Krabickiej z Ośrodka Karta kilka posiadamy i wiedząc w jakim rejonie wykonywała fotografie mogliśmy zawęzić nasze poszukiwania.

Reszta już poszła z górki. Okazuje się że na pierwszym planie zdjęcia udostępnionego przez Łukasza Żaka znajduje się nieistniejący dziś odcinek ulicy Krzywej. A charakterystyczny budynek to dom znajdujący się kiedyś przy ul. Długiej róg z Krzywą. Najprawdopodobniej mieszkał w nim Rabin E. Romer. W oddali widać białe stodoły znajdujące się już przy ul. Mazowieckiej (Stodolnej). A co nam pomogło na tak dokładną lokalizację?

Budynek (na zdjęciu z Ośrodka Karta) znajdujący się po lewo od budynku przy ul. Długiej. Parterowy, z dwoma okienkami w szczycie i z charakterystycznym gzymsem podrynnowym wychodzącym na ścianę szczytową tylko od strony wschodniej. Okazuje się że ten budynek istnieje do dziś w Garwolinie i to dzięki niemu udało się zidentyfikować to zdjęcie (zdjęcia). Ważne było też to że budynek nie przeszedł gruntownego remontu elewacji i wszystkie te elementy zachowały się do dziś. Poniżej wygląd dziś:

Poniżej pokażemy fotografię z wieży kościelnej, wykonaną w po bombardowaniu niemieckim we wrześniu 1939 na którym widać obydwa te budynki:

Widok z wieży kościelnej. Fot. udostępnił Łukasz Żak.
Widok z wieży kościelnej (zbliżenie). Fot. udostępnił Łukasz Żak.

W Archiwum Narcyza Witczak-Witaczyńskiego udało nam się odnaleźć jeszcze zdjęcie domu przy ul. Długiej z okresu jego „życia”

Pogrzeb plutonowego Stanisława Seweryna z 1. Dywizjonu Żandarmerii.
Kondukt idący ul. Długą w kierunku cmentarza.
1935-11-01 – 1935-12-31
Fot. Narcyz Witczak-Witaczyński NAC

Zastanawia nas jeszcze czy ten sam budynek nie został uwieczniony na pocztówce z początku XX w. ale wiele na to wskazuje. Balkon i odległość od skrzyżowania z ul. Kościuszki.

Pocztówka wydana na początku XX w.
Ze zbiorów Łukasza Żaka.

Tak po krótce przedstawiliśmy wam sposób w jaki identyfikujemy budynki i miejsca gdzie wykonano fotografie. Ale to wszystko dzięki Wam, mając taki zasób materiału porównawczego – potrzeba tylko czasu do identyfikacji.

Zwracamy się z Apelem, jeśli posiadają Państwo więcej fotografii lub informacji o tych budynkach to zachęcamy do podzielenia się nimi z nami kontakt@garwolin.org