Młyn w Podzamczu

Młyn wodny na rzece Okrzejka w Podzamczu usytuowany został u stóp wzgórza, na którym zachowały się dawne budynki zamkowe. Do roku 1946 był to młyn dworski należący do Zamojskich. Budynek młyna wraz z przylegającym do niego mieszkaniem uległ w przeszłości kilkakrotnym przeróbkom. Najstarsza część konstrukcji zrębowej pochodzi z 1 połowy XIX wieku. Początkowo była to budowla parterowa mieszcząca młyn i mieszkanie pod jednym dachem. Początkowo jako urządzenia napędowe pracowały tu dwa koła podsiębierne. W końcu XIX wieku budynek podwyższono o jedną kondygnację i dokonano gruntownej modernizacji młyna. Dobudowano pomieszczenie maszyn odsiewających, gdyż zainstalowano wówczas 2 złożenia walców oraz 2 pytle graniaste z sortierami do kaszek pszennych. Po pierwszej wojnie światowej usunięto koła wodne na rzecz turbiny wodnej. Zastosowano do napędu turbinę wodną syst. Francaisa, stojącą o mocy 18 KM, usuwając 2 koła walne pracujące poprzednio. Obok turbiny umieszczono małe koło wodne korzeczne służące do napędu prądnicy dającej światło dla pałacu i folwarku. Ostatnie urządzenia produkcyjne młyna składały się z 2 złożeń walców, złożenia kamieni, jagielnika oraz łuszczarki automatycznej „mars” służącej okresowo do wyrobu kaszy jęczmiennej i do czyszczenia zboża. Do odsiewania mąki służyły dwa pytle graniaste z przedpytlami, a do czyszczenia zboża komplet maszyn czyszczących. Od 1961 roku młyn jest nieczynny. Maszyny zostały częściowo przeniesione do sąsiedniego młyna w Godziszu, a częściowo zezłomowane. Budynek młyna dość długo znajdował się w dobrym stanie. Mieszkanie przy młynie w latach 70-tych było jeszcze użytkowane. Podgródki i komora turbiny zostały zdewastowane. Obecnie młyn, zarówno część mieszkalna jak i produkcyjna od kilku lat znajduje się w remoncie prowadzonym pod nadzorem Konserwatora Zabytków. Budynek został bowiem wykupiony przez Z.Żebrowskiego, stałego mieszkańca Warszawy. Pomieszczenia dwanego młyna wraz z sąsiadującą częścią mieszkalną zostały pokryte nowym dachem. Do 2001 roku było zachowane koło napędzające prądnice. Wał tego koła znajduje się obecnie poza terenem młyna. Staw młyński zarasta. W upuście brak stawideł, dopływ wody ze stawu jest odcięty.

  • Fot. ALBUM PODZAMCZE WYDANO DLA UCZESTNIKÓW IX, POMORSKO-KASZUBSKIEGO ZJAZDU POLSKIEGO TOWARZYSTWA DENDROLOGICZNEGO WIRTY I USTKA, WRZESIEŃ 2018
  • Tekst: Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce. Albin Cabaj 1974 rok.