Cmentarz Żydowski w Starowoli – Parysów

Cmentarz położony na południe od wsi Starowola, przy linii kolejowej, to miejsce szczególne dla społeczności żydowskiej z Parysowa. Z całą pewnością istniał już w XIX wieku, a w okresie międzywojennym otaczało go ogrodzenie wykonane z desek przymocowanych do filarów z czerwonej cegły.

Cmentarz zajmował powierzchnię około 1 ha, a w jego centralnej części znajdował się ohel, miejsce spoczynku miejscowych cadyków. Począwszy od Jehoszuy Aszera Rabinowicza z Żelechowa, syna Judy, grobowiec ten był celem pielgrzymek chasydów z różnych zakątków kraju.

W czasie Zagłady na cmentarzu chowano osoby pochodzenia żydowskiego, zmarłe lub zabite w getcie parysowskim. Nieznany jest jednak los grupy osób, które zostały zastrzelone przez Niemców podczas akcji deportacyjnej, a ich zbiorowa mogiła pozostaje nieoznakowana.

To ważne miejsce dla kultury żydowskiej i historii Parysowa. Cmentarz ten świadczy o tym, że przedwojenna społeczność żydowska była integralną częścią lokalnej społeczności i miała swoje miejsce na ziemi. Jest to też przypomnienie o ciemnej przeszłości, która dotknęła tę społeczność podczas II wojny światowej. Miejmy nadzieję, że takie miejsca będą pielęgnowane i przypominały o naszej historii.

Fot. Parysow; a memorial to the Jewish community of Parysow